آیا روزه روز عاشورا حرام است یا مکروه؟
آیا روزه روز عاشورا حرام است یا مکروه؟
*********************************************************************
سلام علیم و رحمه الله
بسم الله الرحمن الرحیم
این مورد از موارد اختلافی بین فقهای شیعه است. بعضی آ ن را حرام می‌دانستند و بعضی مکروه و افرادی هم نظری غیر این دو داشته‌اند و دارند، لذا هر کس باید به نظر مرجعی که برای خود در امور فقهی انتخاب کرده است، مراجعه کند.
اما بنا بر تحقیق حقیر و دوستانم، روایت منع روزه عاشورا، بعضا معتبر هستند و بعضا غیر معتبر که چند نمونه‌اش را عرض می‌کنم. مثلا روایتی که مرحوم شیح الطائفه در الاأمالی (ص ۶۶۷) روایت کرده‌اند، معتبر نیست. اما در مقابل روایاتی هست که نهی از این روزه دارند. مثلا روایت الکافی (۱۳۸۵۱ و ۱۳۸۴۹) که بر مبنای حقیر معتبر درجه دو است، اما ممکن است عده‌ای آن را معتبر ندانند. در مقابل این‌ها روایت معتبری هم از امام رضاj در الإستبصار (ج ۲، ح ۴۳۸) داریم که نبی مکرم اسلامp، در عاشورا روزه می‌گرفتند.
شاید جالب باشد بدانید که روایت مرسلی در المصباح شیخ طوسی (ج ۲، ص ۷۸۲) هست که می‌گوید این روز را روزه بگیر، ولی تمامش نکن و عصر آن را باز کن که مفصل است.
جمع‌بندی این شد که تا پیش از نزول روزه ماه رمضان، روز عاشورا، از روزهایی بوده که در آن روزه می‌گرفتند و با وجوب روزه ماه مبارک رمضان، حکم روزه گرفتن آن روز منسوخ شد و طبیعتا اگر کسی این روز را به عنوان روزه واجب، یا به رسم عرب جاهلی، یا مانند این‌ها، روزه بگیرد، درست نیست که بعید می‌دانم کسی در این دوره و زمانه، چنین کند.
از طرف دیگر اگر کسی این روز را به عنوان شادمانی و مسرت از شهادت سیدالشهداء روزه بگیرد، کما این‌که ابن مرجانه و بعضی از بنی‌امیه، در سال‌های بعد از عاشورا چنین می‌کردند، اگر به عقوبتی مشابه آن‌ها گرفتار شد، جز خود را نباید سرزنش کند که طبیعتا کسی از شیعه چنین نمی‌کند و در بین اهل تسنن هم شاید به راحتی نتوان کسی را یافت که الآن چنین کند.
در ضمن با توجه به این‌که امروزه، دوره روزه گرفتن بنی‌امیه و سایر معاندان نسبت به اهل بیتj، به جهت مسرت مصیبت اهل بیتb گذشته و متعارفا، کسی به این نیت روزه نمی‌گیرد، پس از باب تشبه به آن‌ها هم حکم، سالبه به انتفاء موضوع شده است.
اما اگر کسی به یاد تشنگی و گرسنگی اهل بیت در این روز روزه بگیرد، چه بسا مستحب هم باشد.
خلاصه این‌که روزه این روز، فی‌نفسه اشکالی ندارد و مانند روزه سایر روزهای عادی است و بسته به نیتی که انسان دارد، متفاوت خواهد شد، هر چند اگر کسی ترجیح می‌دهد احتیاط کند، فرصت برای روزه گرفتن کم نیست.
این را هم از باب تکمله عرض کنم که بنا بعضی گزارش‌های تاریخی و شاید حتی روایی، بنی‌امیه به میمنت کشته شدن حضرت سیدالشداءj، نذری می‌دانند، اطعام می‌کردند و …، اما امروزه انجام این کارها، به مشابه همان دلایلی که عرض شد، نَه حرام است و نَه مکروه.
پیروز باشید
