روز شهادت حضرت صدیقه کبری چه روزی است؟
خلاصه فرازی از جلسات تاریخ اسلام استاد ریاحی درباره تاریخ دقیق شهادت حضرت صدیقه کبریh:
در رابطه با شهادت این بانوی بزرگوار نیز اختلاف نظرهایی وجود دارد که مورخین از چهل روز پس از شهادت حضرت رسول اللهp تا هشت ماه را متذکر شده‌اند که در کتب تاریخی مذکور است، اما بنا بر روایات معتبر ما، مانند روایت الکافی (ح ۶۴۱، ۱۲۴۴، ۴۶۷۸ و ۸۱۳۱) و بصائر الدرجات (ج ۱، ص ۱۵۳)، شهادت ایشان هفتاد و پنج روز پس از شهادت نبی مکرم اسلامp بوده است. شباهت نگارشی عدد سبعین (هفتاد) و تسعین (نود)، گزینه نود و پنج روز هم مطرح است که با بررسی نسخ معتبر کتبی که عرض کردم، معلوم می‌شود وجهی برای آن نیست و ظاهرا از یک اختلاف در بعضی نسخ کم‌اعتبار کتبی مانند دلائل الإمامه ایجاد شده است. حال بماند که خود کتاب دلائل الأمامه محل کلام است و پیش از این مفصل بحث کردیم که نه تنها نویسنده‌اش مجهول است، بلکه متهم هم هست.
در این فرصت بعضی از اقوالی را که از نظر حقیر غیر معتبر است، عرض می‌کنم.
– چهل روز بعد از شهادت رسول اللهp در بحارالأنوار (ج ۴۳، ص ۲۱۲)
– چهل و پنج روز بعد از شهادت رسول اللهp در مناقب ابن شهرآشوب (ج ۳، ص ۴۰۶)
– شصت روز بعد از شهادت رسول اللهp در بحارالأنوار (ج ۴۳، ص ۲۱۷)
– هفتاد و دو روز بعد از شهادت رسول اللهp در مناقب ابن شهرآشوب (ج ۳، ص ۴۹۶)
– نود روز بعد از شهادت رسول اللهp در بحارالأنوار (ج ۴۳، ص ۱۸۸ و ۲۱۵)
– نود و پنج روز بعد از شهادت رسول اللهp در بحارالأنوار (ج ۴۳، ص ۱۷۰ و ۱۹۶).
– صد روز بعد از شهادت رسول اللهp به نقل از معارف ابن قتیبه (ص ۶۲) که حقیر آن را ندیده‌ام.
– صد و دوازده روز بعد از شهادت رسول اللهp دربحارالأنوار (ج ۴۳، ص ۱۷۱) و مناقب ابن شهرآشوب (ج ۲، ص ۱۱۲)
– چهار ماه بعد از شهادت رسول اللهp در مناقب ابن شهرآشوب (ج ۳، ص ۴۰۶)
– بیست و یکم ماه رجب در زاد المعاد (ص ۳۵)
– بیست و پنجم ماه رجب به نقل از وقایع الشهور (ص ۱۲۶) که این را هم حقیر ندیده‌ام.
– سوم ماه رمضان در بحارالأنوار (ج ۲۲، ص ۱۶۷ و ج ۴۳، ص ۲۱۴)
– هشت ماه بعد از شهادت رسول اللهp به نقل از الإصابه ابن حجر که این را هم ندیده‌ام.
آدرس‌هایی که در این‌جا عرض کردم، عمدتاً از منابع حدیثی مکتب اهل بیتb بود و الا در گزارش‌های مورخین فریقین در قروناولیه نیز همین مطالب بدون ذکر سند هم آمده است.
ضمناً در بین پیروان مکتب اهل بیتb، درباره شهادت نبی مکرم اسلامp چند نظر جدی مطرح است. یکی بیست و هشتم صفر که بین شیعیان مشهور بوده و البته اصلا معتبر نیست. دیگری دوازدهم ربیع الاول است که ثقهالاسلام کلینی در کتاب الکافی (ج ۲، ص ۴۳۶) بیان کرده‌اند و سومی دوم ربیع الاول که علی التحقیق یکی از دو گزینه معتبر است. اگر مبنای آغاز ماه‌های قمری را به رؤیت غیر مسلح ماه بدانیم، به احتمال زیاد، دوم ربیع الاول درست است و اگر به مقرانه بدانیم، به احتمال زیاد دوازدهم ربیع الاول درست خواهد بود.
با این حساب برای تعیین روز شهادت حضرت صدیقهh، باید دید روز دوم یا دوازدهم ربیع الاول هر سال، چه روزی است و بسته به این‌که ماه‌های ربیع الاول و ربیع الثانی چند روز هستند، ۷۵ روز بعد از آن را، روز شهادت این بانوی بزرگوار داشت که بر اساس دوم ربیعع الاول، قاعدتا یکی از روزهای ۱۷ یا ۱۸ جمادی الاولی خواهد بود و اگر دوازدهم ربیع الاول را صحیح بدانیم، ۲۷ یا ۲۸ جمادی الاولی می‌شود.
البته در سال ۱۱ هجری که نبی مکرم اسلامp به شهادت رسیدند،
با عنایت به این‌که بنا بر محاسبات، ماه ربیع الاول، ۳۰ روز و ماه ربیع الثانی، ۲۹ روز بوده است،
زمان شهادت این بانوی بزرگوار، بر مبنای دوم ربیع الاول، ۱۸ جمادی الاولی
و بر مبنای ۱۲ ربیع الاول، ۲۸ جمادی الاولی بوده است.
