راه ثابت شدن اول ماه
مسأله: اول ماه به دو صورت اثبات می‌شود یکی آن‌که به گونه‌ای علم برای شخص حاصل شود و دوم از راه بینه. برخی از مصادیق دو مورد بالا عبارتند از:
۱- خود شخص ماه را ببیند یا به تولد ماه جدید (مقارنه ماه به مدار فرضی بین زمبن و خورشید) علم پیدا کند.
۲- از گفته کس یا کسانی علم برای او حاصل شود، ولو یک نفر باشد.
۳- دو نفر عادل مطلب را تأیید کنند (به شرط آن‌که در توصیف ماه، مخالف هم صحبت نکنند و مانند این‌ها).
۴- سی روز از اول ماه قبل گذشته باشد.
مسأله: اگر مجتهد جامع‌الشرائطی اعلام رویت ماه کند، حرفش برای همه می تواند حجت باشد مگر آن که بدانند مبنای او با مبنای مرجع تقلید خودشان متفاوت است. مثل آن‌که مجتهد اعلام کننده، رؤیت با چشم مسلح را قبول داشته باشد ولی مرجع خود فرد، رویت با چشم مسلح را نپذیرد. البته در این حالت اگر معلوم شود که رویت با چشم غیر مسلح بوده، مشکلی نیست. مبنای مقارنه هم که کلا حساب خاص خود را دارد.
مسأله: رویت ماه نه تنها با چشم مسلح بلکه با محاسبه نیز معلوم می‌شود، البته به شرط آن‌که هم روش‌های محاسبه علمی باشد و هم محاسبه‌گران قابل اعتماد باشند و الا سخن منجمین حجت نیست.
مسأله: اگر اول ماه رمضان براى کسى ثابت نشود و روزه نگیرد، چنان‌چه بعدا معلوم شود که اول ماه بوده، فقط قضایش بر عهده او است.
مسأله: اگر در جایی ماه پس از فجر رویت شود (چه با چشم مسلح چه با چشم غیر مسلح) و یا مقارنه ماه و خورشید (تولد ماه) اتفاق بیافتد، در آن‌جا و همه مکان‌هایی که غربی‌تر از آن هستند، روز بعد از آن، روز اول ماه است و اگر پیش از فجر باشد، همان روز، روز ابتدای ماه جدید خواهد بود.
مسأله: روزى را که انسان نمى‌داند آخر رمضان است یا اول شوال، باید روزه بگیرد. ولى اگر پیش از مغرب بفهمد که اول شوال است باید افطار کند.
