امکان رؤیت‌پذیری هلال ماه مبارک شوال ۱۴۴۵ هجری قمری (عید فطر ۱۴۰۳ هجری شمسی)
با عنایت به این‌که زمان مقارنه ماه مبارک شوال سال ۱۴۴۵ هجری قمری (۱۴۰۳ هجری شمسی)، ساعت ۱۸:۲۱، روز ۸ اپریل سال ۲۰۲۴ به وقت گرینویچ (ساعت ۲۱:۵۱ دوشنبه، ۲۰ فروردین‌ماه سال ۱۴۰۳ به وقت تهران) می‌باشد، رؤیت ماه رمضان سال ۱۴۴۵، با چشم مسلح و غیر مسلح در دوشنبه شب (نقشه شماره ۱)، در هیچ کجای کره زمین، به هیچ عنوان امکان پذیر نمی‌باشد، اما در سه‌شنبه شب، مطابق نقشه شماره ۲ قابل رؤیت است.
نقشه شماره ۱: امکان رؤیت‌پذیری ماه رمضان در دوشنبه شب، ۸ اپریل ۲۰۲۴، مطابق ۲۰ فروردین‌ماه ۱۴۰۳، بر اساس معیار محمد شوکت العوده که با استفاده از معیار برنارد یالوپ، اصلاح و محاسبه شده است.
* * *
نقشه شماره ۲: امکان رؤیت‌پذیری ماه رمضان در سه‌شنبه شب، ۹ اپریل ۲۰۲۴، مطابق ۲۱ فروردین‌ماه ۱۴۰۳، بر اساس معیار محمد شوکت العوده که با استفاده از معیار برنارد یالوپ، اصلاح و محاسبه شده است.
راهنمای نقشه ۱ و ۲:
– رنگ سبز: در این مناطق، در صورت مساعد بودن شرایط جوی، هلال ماه به سادگی با چشم غیرمسلح رصد می‌شود.
– رنگ صورتی: در این مناطق، در صورت مساعد بودن شرایط جوی، هلال با چشم مسلح دیده می‌شود و دیدن آن با چشم غیرمسلح، خصوصا بعد از رصد با چشم مسلح و با تعیین مختصات دقیق بعید نیست. (خصوصا مناطق نزدیک به منطقه سبز)
– رنگ آبی: در این مناطق، در صورت مساعد بودن شرایط جوی، هلال فقط با چشم مسلح دیده می‌شود و امکان رؤیت آن با چشم غیرمسلح نیست. (امکان رؤیت ماه با چشم مسلح در مناطق نزدیک به رنگ سفید کم‌تر می شود.)
– بی‌رنگ (سفید): در این مناطق رؤیت هلال ناممکن و نشدنی است.
* * *
بررسی چند مثال:
- ایران: تقریبا در همه مناطق ایران، امکان رؤیت ماه در دوشنبه شب چه با چشم مسلح و چه غیر مسلح وجود ندارد، اما در صورت مهیا بودن شرایط، در سه‌شنبه شب، با چشم غیر مسلح امکان‌پذیر است. البته در مرزهای شرقی، ممکن است ابتدا نیاز به تعیین مختصات، یا رصد با چشم مسلح باشد، اما به احتمال زیاد، بعد از تعیین موقعیت ماه، با چشم غیر مسلح هم قابل رؤیت است. لذا طبق همه مبانی، به جز رؤیت، چهارشنبه، ۲۲ فروردین، ابتدای ماه شوال و عید فطر است.
- عربستان، عراق، ترکیه، کشورهای اروپایی و نیمه شمالی قاره آفریقا، آمریکای شمالی و نیمه شمالی امریکار جنوبی: امکان رؤیت ماه در دوشنبه شب منتفی بوده، اما در صورت فراهم بودن شرایط، در سه‌شنبه شب، چه با چشم مسلح و چه غیر مسلح به راحتی قابل رؤیت است. لذا در این مناطق هم طبق همه مبانی، به جز رؤیت، چهارشنبه، ۲۲ فروردین، ابتدای ماه شوال و عید فطر است.
- پاکستان، افغانستان، قزاقستان و کشرهای شرقی‌تر آسیا و نیز کشورهای نیمه جنوبی قارع آفریقا، بجز کشور آفریقای جنوبی و همین‌طور نیمه شمالی آرژانتین و شیلی: در این مناطق نیز امکان رؤیت ماه در دوشنبه شب منتفی بوده، اما در صورت فراهم بودن شرایط، در سه‌شنبه شب، با چشم مسلح می‌توان ماه را رؤیت کرد. هر چه به مناطق جنوبی‌تر برویم، امکان رؤیت ماه با چشم غیر مسلح، به سمت صفر می‌رود. در این مناطق، طبق همه مبانی، به جز رؤیت، عید فطر برای عده‌ای از افراد چهارشنبه، ۲۲ فروردین و عده‌ای دیگر، پنج‌شنبه، ۲۳ فروردین است که جهت تعیین تکلیف باید به مبانی مرجع تقلیدشان مراجعه کنند.
- آفریقای شمالی، اندونزی و مالزی: امکان رؤیت ماه در دوشنبه شب منتفی بوده، اما در صورت فراهم بودن شرایط، در سه‌شنبه شب، با چشم مسلح قابل رؤیت است. امکان رؤیت ماه با چشن غیر مسلح در این مناطق تقریبا غیر ممکن بوده و حتی در مناطق جنوبی، ممکن است با چشم مسلح هم به سختی دیده شود. لذا در این مناطق هم، طبق همه مبانی، به جز رؤیت، عید فطر برای عده‌ای از افراد چهارشنبه، ۲۲ فروردین و عده‌ای دیگر، پنج‌شنبه، ۲۳ فروردین است که جهت تعیین تکلیف باید به مبانی مرجع تقلیدشان مراجعه کنند.
- استرالیا و نیوزلند: امکان رؤیت ماه شوال در این مناطق (بجز سواحل شمالی)، تا چند روز، کاملا غیر ممکن است.
و اما افرادی که تابع مبنای مقارنه هستند، با توجه به این که زمان مقارنه ماه شوال (عید فطر) سال ۱۴۴۵، ساعت ۱۸:۲۱ دوشنبه ۸ اپریل سال ۲۰۲۴ به وقت گرینویچ است، باید زمان مقارنه را بر اساس ساعت محلی خود محاسبه کرده و چنان‌چه زمان مقارنه، قبل از فجر صادق (اذان صبح) بود، همان روز را روز اول ماه شوال در نظر بگیرند و چنان‌چه زمان مقارنه پس از فجر صادق بود، روز بعد را آغاز ماه بدانند که با این حساب بر مبنای مقارنه، آغاز ماه شوال و عید فطر، برای همه مناطق کره زمین، به صورت هماهنگ، روز سه‌شنبه ۹ اپریل سال ۲۰۲۴ (۲۱ فروردین‌ماه ۱۴۰۲) خواهد بود.
* * *
توجه:
همان‌گونه که می‌دانید، دو موضوع در مبنای فقهی اکثریت فقها درباره آغاز ماه جدید قمری مطرح است:
۱- رؤیت ماه بر اساس چشم غیرمسلح یا چشم مسلح
۲- تعمیم منطقه
که از ترکیب این‌ها بیش از ۸ حالت به وجود می‌آید و مقلدین هر یک از مراجع با توجه به مبنای فقهی مرجع خود، می‌توانند با کمک این نقشه‌ها، زمان تقریبی پایان ماه مبارک رمضان سال ۱۴۴۵ را در منطقه خود پیش‌بینی کنند.
البته مبنای مستقلی هم وجود دارد که تکوینی بوده و مقارنه ماه با خط فرضی بین زمین و خورشید است که این یک حالت بیش‌تر ندارد و آغاز ماه جدید برای همه مردم روی زمین در یک شبانه‌روز اتفاق می‌افتد.
جهت اطلاعات بیش‌تر، به لینک‌های زیر مراجعه کنید.
