آیا این درست است که ایمان سلمان از ابوذر بیشتر بوده است؟
سؤال:
مشهور است که می‌گویند ایمان سلمان از ابوذر بیشتر بوده است. آیا این مطلب درست است؟ چرا؟
*********************************************************************
پاسخ:
هر دو این بزرگواران در کنار مقداد بن اسود و عمار بن یاسر از ارکان اربعه امیر مؤمنان علیه‌السلام بودند. البته خود این ارکان اربعه نیز مراتبی داشته و بعضی برتر از دیگری بودند که از جمله آن برتری سلمان بر ابوذر است که در روایت معتبری بیان شده است. ثقهالاسلام الکلینی در الکافی (ح ۱۰۵۴) آمده است که أحْمَدُ بْنُ إدْریسَ عَنْ عِمْرانَ بْنِ موسَی عَنْ هارونَ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ مَسْعَدَهَ بْنِ صَدَقَهَ عَنْ أبی‌عَبْدِاللهِ علیه‌السلام قالَ: «ذُکِرَتِ التَّقیَّهُ یَوْماً عِنْدَ عَلیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ علیه‌السلام، فَقالَ: «وَ اللهِ! لَوْ عَلِمَ أبوذَرٍّ ما فی قَلْبِ سَلْمانَ لَقَتَلَهُ وَ لَقَدْ آخَی رَسولُ اللهِ صلی‌الله‌علیه‌وآله بَیْنَهُما. فَما ظَنُّکُمْ بِسائِرِ الْخَلْقِ؟ إنَّ عِلْمَ الْعُلَماءِ صَعْبٌ مُسْتَصْعَبٌ، لا یَحْتَمِلُهُ إلّا نَبیٌّ مُرْسَلٌ أوْ مَلَکٌ مُقَرَّبٌ أوْ عَبْدٌ مُؤْمِنٌ، امْتَحَنَ اللهُ قَلْبَهُ لِلْإیمانِ»» فَقالَ: «وَ إنَّما صارَ سَلْمانُ مِنَ الْعُلَماءِ لِأنَّهُ امْرُؤٌ مِنّا أهْلَ الْبَیْتِ فَلِذَلِکَ نَسَبْتُهُ إلَی الْعُلَماءِ.» یعنی ابوعبدالله (امام صادق) علیه‌السلام فرمودند: «روزی نزد علی بن حسین علیه‌السلام از تقیه یاد شد، پس فرمودند: «قسم به الله! اگر ابوذر آن‌چه در قلب سلمان بود، می‌دانست، او را کشته بود، در حالی که رسول الله صلی‌الله‌علیه‌وآله بین آن دو برادری قرار داده بود. پس ظنتان به سایر خلق چیست؟ به یقین علم علما صعب مستصعب است، آن را حمل نمی‌کند مگر نبی مرسل یا ملک مقرب یا بنده مؤمن که الله قلب او را برای ایمان آزموده است»». پس فرمودند: «و این است و جز این نیست که سلمان از علما شدف چرا که فردی از ما اهل بیت بود، پس به همین جهت او را به علما منسوب کردم.»
شبیه این روایت در بصائر الدرجات (ج ۱، ص ۲۵) و مختصر البصائر (ص ۳۳۴) نیز به سند معتبر روایت شده است.
لازم به ذکر است که این حدیث بیانگر مراتب ایمانی بالاتر سلمان نسبت به ابوذر است. این نکته را هم اضافه کنم که حدیث بیانگر این مطلب نیست که خود ابوذر، جناب سلمان را به قتل می‌رساند، چرا که با توجه به مرتبه ایمانی ابوذر، قاعدتا آن مراتب را از سلمان می‌پذیرفت، اما با توجه به شناختی که از شخصیت ابوذر وجود دارد، احتملا به این معنا است که آن اسرار را نمی‌توانست درون خود نگه دارد و با افشای آن، موجب قتل سلمان می‌شد. در ضمن تا آن‌جا که حقیر سؤال دارم، در بین اصحاب حضرت رسول الله صلی‌الله‌علیه و آله و امیر مؤمنان علیه‌السلام تنها کسی که مفتخر به منا اهل البیت شد، جناب سلمان بود.
