قیام مردی از قم

سؤل:

اخیرا در فضای مجازی روایتی از امام علی علیه‌السلام پخش شده است که فرمودند: مردی از قم، مردم را به سوی حق دعوت می‌کند. گروهی مانند پاره‌های آهن او را همراهی می‌کنند که طوفان‌های سهمگین آن‌ها را متزلزل نمی‌کند و از جنگ مبول نمی‌شوند و بر خدا توکل می‌کنند و عاقبت برای آن‌ها است.

آیا این حدیث معتبر است؟

*********************************************************************

پاسخ:

۱- این حدیث را علامه مجلسی بدون ذکر منبع در بحارالانوار، ج ۵۷، ص ۲۱۶، از علی بن عیسی از ایوب بن یحیی الجندل از ابوالحسن الاول، یعنی امام کاظم علیه‌السلام روایت کرده است.

۲- این حدیث در هیچ کدام از کتب معتبر روایی ما نقل نشده است و با توجه به کتاب عوالم العلوم، ظاهرا این مطلب در کتاب تاریخ قم آمده است و بعید نیست که مرحوم علامه مجلسی هم از همین کتاب روایت کرده باشند.

۳- کتاب تاریخ قم، کتاب معتبری نیست و نمی‌توان به مطالب آن اعتماد کرد.

۴- حتی اگر بپذیریم که این کتاب اثر حسن بن محمد القمی است و باز اگر بپذیریم که این فرد ثقه است که هر دوی این‌ها محل کلام است، باز هم سند این روایت، حداقل با سه اشکال مواجه است:

الف) حسن بن محمد القمی که می‌گویند در قرن چهارم می‌زیسته، نمی‌تواند با دو واسطه از امام کاظم علیه‌السلام روایت کند، لذا حدیث مرسل است.

ب) علی بن عیسی در سند این حدیث ناشناخته است و در حکم مجهول.

ج) ایوب بن یحیی الجندل که فقط همین یک روایت از او وجود دارد، مجهول است.

۵- خلاصه آن‌که اعتبار این حدیث و انتساب آن به امام علیه‌السلام، کاملا مخدوش است و احتمال جعلی بودن آن بسیار است.

۶- با توجه به ضعف جدی سند این حدیث نیازی به بیان نکات متنی آن نیست که البته خود آن‌ها، هم مهم و مفصل است، لذا امیدوارم حقیر را معاف کنید. سپاس‌گزارم.